Dekarbonizacja polskiego sektora budowlanego

Przez ostatnie lata sektor budowlany podejmował coraz więcej wysiłków na rzecz ograniczenia emisyjności. Konieczne jest tu nie tylko ograniczenie energii bezpośrednio zużywanej przez budynki – w tym ma pomóc nowa rządowa strategia – ale także zmiana podejścia do projektowania, produkcji materiałów i całego procesu budowlanego.

Eksperci Polskiego Stowarzyszenia Budownictwa Ekologicznego PLGBC zgadzają się z tym, że dekarbonizacja polskiego sektora budownictwa do 2050 roku jest jak najbardziej osiągalna, lecz wymaga współpracy wszystkich osób zaangażowanych w proces budowlany . Technologia potrzebna do tworzenia budynków o zerowym śladzie węglowym już jest. Pozostaje kwestia edukacji i przekonywania, jak bardzo jest to ważne oraz współpraca w ramach wszystkich grup, które uczestniczą w całym procesie budowlanym.

Mapa dekarbonizacji budownictwa

PLGBC we współpracy z Europejskim Bankiem Odbudowy i Rozwoju, opracowały w 2021 roku raport pt. „Zerowy ślad węglowy. Mapa drogowa dekarbonizacji budownictwa do roku 2050”. Pokazuje on, że budownictwo odgrywa kluczową rolę w dekarbonizacji gospodarki, a zminimalizowanie śladu węglowego w tym sektorze to jeden z najbardziej opłacalnych sposobów na złagodzenie skutków kryzysu klimatycznego. Budynki i cały przemysł budowlany odpowiadają za ok. 38 proc. światowych emisji dwutlenku węgla (dane ONZ za 2020 rok). 28 proc. to zużycie energii przez budynki (ślad węglowy operacyjny), a 10 proc. – działalność przemysłu budowlanego związana z wydobyciem surowców, produkcją i transportem materiałów, procesem budowy czy rozbiórki budynków (ślad węglowy wbudowany).

Może Cię zainteresuje: Zmiana polityki energetycznej i uniezależnienie od Rosji

Cement i stal

Jak duże znaczenie ma wbudowany ślad węglowy, widać na przykładzie procesu produkcji najpopularniejszych materiałów konstrukcyjnych budynku, czyli cementu i stali. Dane z 2017 roku wskazują, że produkcja cementu odpowiada za 20 Mt CO2e (miliony ton ekwiwalentu CO2), co stanowi 22 proc. całkowitej emisji polskiego przemysłu. Produkcja stali odpowiada za kolejne 9 proc. tych emisji, czyli ok. 8 Mt CO2e rocznie. Kolejne istotne źródło emisji dwutlenku węgla stanowią odpady generowane przez budynki i procesy budowlane. Sam proces rozbiórki wymaga dużej ilości energii i trzeba tu doliczyć emisję z transportu odpadów na składowiska.

Regulacje a ślad węglowy budynków

Nie istnieją regulacje związane wprost ze śladem węglowym budynków, a tylko przepisy związane z efektywnością energetyczną, które w sposób pośredni wpływają na ślad węglowy budynków budowanych lub już istniejących. Eksperci wskazują, że cała branża budowlana mogłaby skorzystać z większego zaangażowania państwa w postaci m.in. promocji, edukacji, a także wprowadzania pewnych regulacji związanych ze śladem węglowym budynków. Istniejąca już tkanka budowlana ma ogromne znaczenie dla procesu dekarbonizacji, gdyż charakteryzuje się wysokim zapotrzebowaniem na energię i wymaga głębokiej modernizacji.

Rządowa strategia

W lutym br. rząd przyjął Długoterminową Strategię Renowacji Budynków. Wynika z niej, że w Polsce znajduje się 14,2 mln budynków, z czego niemal 40 proc. to budynki mieszkalne jednorodzinne. Większość z nich cechuje się niską efektywnością energetyczną i w kolejnych latach będzie wymagała termomodernizacji. Obiekty powstające po 2020 roku są relatywnie efektywne energetycznie, ale starsze budynki wymagają zwykle głębokiej modernizacji. W Polsce 42 proc. budynków mieszkalnych powstało przed 1971 rokiem, a do roku 2012 przeprowadzono termomodernizację tylko połowy z nich.

Rządowa strategia zakłada przyspieszenie tego procesu. W latach 2020–2030 zaplanowano termomodernizację 236 tys. budynków rocznie, w następnej dekadzie – 271 tys. budynków, a w latach 2040–2050 – 244 tys. budynków. Przy założeniach, że terminy zostaną dotrzymane to do 2050 roku zostanie przeprowadzonych 7,5 mln takich inwestycji.

Może Cię zainteresuje: GUNB pracuje nad Elektroniczną Książką Obiegu Budowlanego

Wbudowany ślad węglowy

Eksperci PLGBC i EBOiR wskazują, że znaczenie dziś marginalizowanego wbudowanego śladu węglowego będzie rosło wraz z postępem w redukcji energochłonności budynków. To powoduje zmianę podejścia do produkcji materiałów, projektowania, procesu budowlanego i wykorzystywanych źródeł energii, a także odpowiednie regulacje w polskim prawie, które pozwolą na wdrożenie tych zmian. Istotna jest szeroka współpraca wszystkich podmiotów zaangażowanych w proces budowlany: począwszy od administracji rządowej i samorządów, przez deweloperów, inwestorów oraz właścicieli budynków, po architektów, producentów materiałów i technologii budowlanych, wykonawców i zarządców budynków, a także instytucje finansowe czy stowarzyszenia branżowe.

Największą barierą, spowalniającą proces dekarbonizacji, jest dostępność wiedzy na temat emisyjności używanych produktów i procesów budowlanych. Nie można oczekiwać od architektów, inwestorów czy deweloperów, że poświęcą dużo cennego czasu na jej pozyskanie, stąd potrzeba większej promocji i edukacji w tym zakresie.

Międzynarodowa Agencja Energetyczna (IEA) szacuje, że aby osiągnąć zerową emisję dwutlenku węgla netto w obiektach budowlanych do 2050 roku, bezpośrednie emisje CO2 z budynków musiałyby spaść o połowę, jeszcze przed końcem tej dekady, a pośrednie emisje z sektora budowlanego musiałyby zostać zredukowane o 60 proc. (m.in. dzięki zmniejszeniu emisji  związanych z  wytwarzaniem energii). Według tych założeń,  emisje sektora budowlanego w latach 2020–2030 powinny spadać rocznie o ok. 6 proc.

Źródło: Newseria Biznes

Chcesz być na bieżąco? Zapisz się do naszego newslettera!